Նյարդաբանություն
Ժիլ Դե Լա Տուրետտ համախտանիշ․ հարցազրույց նյարդաբան Ազնար Այդինյանի հետ. armeniamedicalcenter.am
![Ժիլ Դե Լա Տուրետտ համախտանիշ․ հարցազրույց նյարդաբան Ազնար Այդինյանի հետ. armeniamedicalcenter.am Ժիլ Դե Լա Տուրետտ համախտանիշ․ հարցազրույց նյարդաբան Ազնար Այդինյանի հետ. armeniamedicalcenter.am](up/article/big/file_61612_2216447.jpg)
Մի քանի խոսք Ժիլ Դե Լա Տուրետտ համախտանիշի մասին
Զրույցը սկսենք պատմական ակնարկից։ Նման ախտորոշում, սակայն ոչ այդ անունով, առաջին անգամ տրվել է 1825 թ-ին մի կնոջ, տարիներ անց՝ 1885 թ-ին, ֆրանսիացի բժիշկ Ժան Մարտեն Շարկոն, ի պատիվ իր աշակերտի, այն անվանակոչել է Ժիլ դե լա Տուրետտ: Հայտնիներից վերը նշված հիվանդությամբ տառապել է Մոցարտը:
Որո՞նք են առաջացման պատճառները
Էթիոլոգիան դեռևս հստակ հայտնի չէ: Կան մի քանի վարկածներ. առաջինը՝ որոշ աղբյուրներում նշվում է, որ այն կարող է զարգանալ ստրեպտակոկային վարակ տարած երեխանների մոտ`որպես հետստրեպտակոկային իմուն ռեակցիա, երկրորդ՝ մագնեզիումի դեֆիցիտի (պակասուրդ) և դրանից սկսվող մետաբոլիկ խանգարումների հետևանքով (դրա համար անգամ առաջարկվում է կիրառել վիտամին Բ 6-ի և մագնեզիումի համակցություն): Հաջորդ վարկածը ժառանգական նախատրամադրվածությունն է, սակայն ժառանգման հստակ ձևը և արատավոր գենը մինչև հիմա հայտնի չեն, միայն հստակ է, որ ժառանգվում է ոչ լրիվ պենետրանտությամբ (մուտացիաների դրսևորման հաճախություն)`այսինքն բուժառուն կարող է ժառանգաբար կրել այս խնդիրը, բայց մինչև չլինեն էկոլոգիական և այլ նպաստող գործոններ, այն կարող է չդրսևորվել: Ըստ մեկ այլ վարկածի՝ պատճառը պերինատալ (ներարգանդային) շրջանում տարած վարակն է:
Զարգացման պաթոգենեզը (ախտածագում)
Ժիլ դե լա Տուրետտի ժամանակ գլխուղեղում նեյրովիզուալիզացիայով հստակ տեսանելի օրգանական խնդիր չի հայտնաբերվում, այլ դիտվում է ենթակեղևային կառուցվածքների ոչ բավարար հասունացում, զոլավոր մարմնի և դժգույն գնդի դոֆամիներգիկ ընկալիչների գերզգայունություն, կամ դրանց բնածին արտահայտված դոֆամիներգիկ իններվացիա և սրանցով սկսվող դրդիչ, արգելակիչ գործառույթների անհավասարակշռություն: Եթե նման կլինիկայի դեպքում վիզուալիզացիայով գլխուղեղում հայտնաբերվում է օրգանական խնդիր, կամ տիկերը դրսևորվում են որպես այլ հիվանդության երկրորդային ախտանիշ, ապա մենք գործ ունենք տուրետտիզմի հետ:
Կլինիկան.
Ինչպիսի՞ ակամա շարժումներով է արտահայտվում Դե լա Տուրետտը
Նախ ներկայացնենք, թե ինչ է տիկը`ռապիտ, ստերոտիպ, ոչ ռիթմիկ, ակամա շարժում է, որը կարող է տեղակայվել մարմնի տարբեր հատվածներում` ընդհուպ մինչև ձայնի արտաբերմանը մասնակցող մկաններում: Ժիլ դե լա Տուրետտի ժամանակ դիտվում են ինչպես մոտոր, այնպես էլ վոկալ և հնչյունային տիկեր, որոնք ուղեկցվում են վարքային խանգարումներով ու սոցիալ դեզադապտացիայով:
Մոտոր տիկերը Ժիլ դե լա Տուրետտի ժամանակ սովորաբար սկզբից տեղակայվում են դեմքի շրջանում, որից հետո պարանոցի, ուսագոտու, ինչպես նաև՝ իրանի շրջանում: Կարող են դիտվել աչքերի թարթում, քթի վեր քաշում, կոկորդը անընդհատ մաքրելու, ուսերը անընդհատ վեր բարձրացնելու անհագ ցանկություն, կոպրոլալիա, էխոլալիա` դիմացինի բառերի անընդհատ կրկնություն, պալիլալիա:
Համախտանիշն ավելի հաճախ տղամարդկա՞նց մոտ է հանդիպում, թե՞ կանանց, և ո՞ր տարիքին է ավելի բնորոշ:
Ըստ վիճակագրության` խնդիրը տղամարդկանց մոտ հանդիպում է 2-3 անգամ ավելի հաճախ, քան կանանց մոտ: Ժիլ դե լա Տուրետտի ժառանգումը շատ նման է օբսեսիվ կոմպուլսիվ խանգարման ժառանգմանը, ուստի նույն բուժառուի մոտ պետք է երկու ախտորոշումն էլ ստուգել:
Կլինիկան սովորաբար ավելի արտահայտիչ է լինում պրեպուբերտանտ (նախասեռահասուն) տարիքում, իսկ հետագայում՝ հասունացման հետ զուգահեռ, այն կարող է աստիճանաբար վերանալ:
Ինչպե՞ս են արտահայտվում վարքային խանգարումները
Տուրետտի ժամանակ կարող են դիտվել ագրեսիվություն, ուշադրության պակաս և հիպերակտիվություն, օբսեսիվ կոմպուլսիվ խանգարում (ՕԿԽ), իմպուլսիվություն, ցածր ինքնագնահատական, դեպրեսիա, ֆոբիաներ, ինքնավնասման հակում, հակահասարակական վարք, որոնք հանգեցնում են սոցիալ դեզադապտացիայի:
Սովորաբար չեն դիտվում կոգնիտիվ (իմացական) խանգարումներ, դիտվում է կյանքի նորմալ տևողություն, իսկ եթե առկա է IQ-ի խնդիր, սովորաբար պատճառը սոցիալ դեզադապտացիայի պատճառով տուժած կրթությունն է:
Նախկինում Ժիլ դե լա Տուրետտի ախտորոշման պարտադիր ախտանշան էր կոպրոլալիան` ոչ ցենզուրային արտահայտությունների ակամա արտաբերումը, սակայն այն ներկայումս դիտվում է բուժառուների միայն 10 %-ի մոտ:
Ինչպե՞ս է ախտորոշվում այս համախտանիշը
Ախտորոշելիս հաշվի են առնվում հետևյալ կրիտերիաները (չափանիշ). կլինիկայի դրսևորումը մինչ 18 տարեկան լրանալը, oրվա ընթացքում դիտվող մի քանի մոտոր և գոնե մեկ վոկալ կամ հնչյունային տիկերի համակցում, որոնք օրվա ընթացքում հաճախակի կրկնվում են գոնե 1 տարվա ընթացքում, սակայն բացակայում է գլխուղեղի նեյրովիզուալիզացիայով որևէ օրգանական խնդիր, ինչը կարող էր հանգեցնել երկրորդային տիկերի առաջացման, տարվա ընթացքում առանց տիկերի՝ իրար հաջորդող 3 և ավելի ամիս ռեմիսիայի բացակայությունը, սոցիալ դեզադապտացիան, որը խանգարում է բուժառուի արհեստավարժ գործունեությանը ու կյանքին:
Բուժումը
Այս համախտանիշի պարագայում պետք չէ շտապել կոնսերվատիվ (ոչ վիրահատական մեթոդներով) բուժում իրականացնել:
Քանի որ երբեմն շրջապատի` ծնողների, ուսուցիչների խնամքը, հոգատարությունը, սոցիալական հարմարվողականությունը հեշտացնող միջամտությունները լինում են լրիվ բավարար: Կոնսերվատիվ (ոչ վիրահատական մեթոդներով) բուժման կարիք լինում է այն դեպքում, երբ առկա է սոցիալ դեզադապտացիա: Օգտագործվող դեղորայքը տարբեր է՝ ընդհուպ մինչ նեյրոլեպտիկներ, որոնք նշանակելիս հարկ է զգուշանալ կողմնակի հետևանքներից` օրինակ, տարդիվ դիսկինեզիաներից:
Դեղորայքային բուժումը անհրաժեշտ է քննարկել նյարդաբանի և հոգեբույժի հետ:
![](images/calendar.png)
Կարդացեք նաև
![Էլեկտրոնեյրոմիոգրաֆիա ԷՆՄԳ. nairimed.com Էլեկտրոնեյրոմիոգրաֆիա ԷՆՄԳ. nairimed.com](up/article/small/file_64018_2623127.png)
Էլեկտրոնեյրոմիոգրաֆիան (ENMG) նյարդերի, նյարդամկանային հաղորդականոսւթյան և մկանների լիարժեք ֆունկցիանալ աշխատանքի ուսումնասիրման մեթոդ է, որը լայնորեն կիրառվում է...
![](images/calendar.png)
![Գլխի ՄՌՏ հետազոտություն. հարցազրույց ռադիոլոգ Մերի Սուքիասյանի հետ. armeniamedicalcenter.am Գլխի ՄՌՏ հետազոտություն. հարցազրույց ռադիոլոգ Մերի Սուքիասյանի հետ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63839_5232471.jpg)
Գլխի ո՞ր հիվանդությունների դեպքում է իրականացվում ՄՌՏ։
ՄՌՏ իրականացվում է գլխի ցանկացած փոփոխությունների դեպքում, եթե այն ոչ ոսկրային բնույթի է...
![](images/calendar.png)
![Գլխուղեղի ցնցում․ նյարդավիրաբույժ Մարինա Խաչատրյան. armeniamedicalcenter.am Գլխուղեղի ցնցում․ նյարդավիրաբույժ Մարինա Խաչատրյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63715_5800535.jpg)
Գլխուղեղի ցնցումը գանգուղեղային վնասվածքի ամենաթեթև ձևն է։ Այն առաջանում է գլխի վնասվածքի ժամանակ։ Վնասվածքից անմիջապես հետո հիվանդը կարճատև կորցնում է գիտակցությունը, այնուհետև առաջանում են...
![](images/calendar.png)
![Էլեկտրոնեյրոմիոգրաֆիա. nairimed.com Էլեկտրոնեյրոմիոգրաֆիա. nairimed.com](up/article/small/file_63616_5027194.png)
Եթե առկա են մկանների ոչ կամային կծկումներ, վերին և ստորին վերջույթների թուլություն, թմրածություն, մկանային հոգնածություն, մկանային զանգվածի նվազում և վերջույթների հետ կապված այլ գանգատներ...
![](images/calendar.png)
![Իշիաս (նստանյարդի բորբոքում). armeniamedicalcenter.am Իշիաս (նստանյարդի բորբոքում). armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63402_6199140.jpg)
Գոտկատեղում և ոտքերում հիվանդագին զգացողությունների պատճառ է նյարդային վերջույթների ճնշումը: Ճնշումը չի ախտահարում նստաներվը, սակայն կարող է լուրջ բարդություններ առաջացնել...
![](images/calendar.png)
![Նևրինոմա. armeniamedicalcenter.am Նևրինոմա. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63373_6939809.jpg)
Նևրինոման բարորակ ուռուցք է, որը զարգանում է նյարդային հյուսվածքից: Տեղակայումից և չափերից կախված` այն առաջացնում է տարբեր ախտանշաններ: Կարող է լինել գլխում, ողնաշարում...
![](images/calendar.png)
![Մկանային սպազմ. armeniamedicalcenter.am Մկանային սպազմ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63226_519574.jpg)
Մկանային սպազմը (մկանային ցնցում) մկանների լարվածության արդյունքում նրանց կծկումն է: Սպազմն ակամա է, կարող է լինել օրվա տարբեր ժամերին, ընդունակ է որոշ ժամանակ անշարժացնել մարդուն...
![](images/calendar.png)
![Միասթենիա. armeniamedicalcenter.am Միասթենիա. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_63171_5778322.jpg)
Միասթենիան նյարդաբանական հիվանդություն է, որի ժամանակ դիտվում է մկանային թուլություն, որն առավել արտահայտվում է երեկոյան: Ախտահարվում են մկանային տարբեր խմբեր՝ վերջույթների, իրանի, աչքերի, կոկորդի...
![](images/calendar.png)
![Ինչպես խուսափել կաթվածից. erebunimed.com Ինչպես խուսափել կաթվածից. erebunimed.com](up/article/small/file_62818_1218070.jpg)
Ինչպես խուսափել կաթվածից. ամեն ինչ սկսվում է կանխարգելումից: Հայաստանում տարեկան 20 000 մարդ կաթված է ունենում: Ամեն տարի 7000 մարդու կաթվածն ախտորոշվում է առաջին անգամ...
![](images/calendar.png)
![Ողնաշար-ողնուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am Ողնաշար-ողնուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62668_564316.jpg)
Ողնաշար-ողնուղեղային վնասվածքների տեսակները։
Ողնաշար-ողնուղեղային վնասվածքները կարելի է բաժանել երկու խմբի...
![](images/calendar.png)
![Վերտեբրոպլաստիկա. նյարդավիրաբույժ Աղասի Կոչկանյան. armeniamedicalcenter.am Վերտեբրոպլաստիկա. նյարդավիրաբույժ Աղասի Կոչկանյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62407_5976353.jpg)
Ինչպե՞ս կբնորոշեք վերտեբրոպլաստիկան
Վերտեբրոպլաստիկան տարբեր ախտաբանական գործընթացների հետևանքով փոփոխված ողի...
![](images/calendar.png)
![Ողնաշարի ուռուցքներ․ նյարդավիրաբույժ Մարինա Խաչատրյան. armeniamedicalcenter.am Ողնաշարի ուռուցքներ․ նյարդավիրաբույժ Մարինա Խաչատրյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62372_4807775.jpg)
Ողնաշարի ուռուցքների առանձնահատկությունները
Ողնաշարի ուռուցքները լինում են բարորակ և չարորակ: Կարող են հայտնաբերվել ողնաշարի ցանկացած հատվածում...
![](images/calendar.png)
![Ինչպես կանխարգելել կաթվածը. erebunimed.com Ինչպես կանխարգելել կաթվածը. erebunimed.com](up/article/small/file_62358_8605428.jpg)
Ինչպես նվազեցնել գլխուղեղի կաթվածի՝ ինսուլտի ռիսկը. խորհուրդ է տալիս «Էրեբունի» ԲԿ կաթվածի կենտրոնի նյարդաբան Լինա Զուբալովան...
![](images/calendar.png)
![Գանգուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am Գանգուղեղային վնասվածքներ. նյարդավիրաբույժ Կսպոյան Արայիկ. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62223_5053708.jpg)
Գանգուղեղային վնասվածքների /ԳՈՒՎ/ պատճառները և դասակարգումը
Գանգուղեղային վնասվածքները կարող են առաջանալ տարբեր պատճառներով՝ ավտոպատահարների...
![](images/calendar.png)
![Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան. armeniamedicalcenter.am](up/article/small/file_62215_9291029.jpg)
Միջողային սկավառակների ճողվածքներ. Նյարդավիրաբուժական բաժանմունքի վարիչ Ծերունի Հովհաննիսյան
Ինչպե՞ս կբնորոշեք միջողային սկավառակի ճողվածքը...
![](images/calendar.png)
![](images/white_bl.gif)
![](images/white_br.gif)
![](images/white_tr.gif)
![](images/white_tl.gif)
ԱՄԵՆԱԸՆԹԵՐՑՎԱԾ ՀՈԴՎԱԾՆԵՐԸ
-
Ժողովրդական դեղամիջոցներ
-
Հղիություն. 4-րդ ամիս
-
Հղիություն. 7-րդ ամիս
-
Կոճապղպեղ նույնն է՝ իմբիր, Ginger եւ Zingiber Officinale
-
Հղիություն. 6-րդ ամիս
-
«Արագիլ» հիմնադրամը ստեղծված է՝ օգնելու անպտղությամբ տառապող զույգերին. Կարինե Թոխունց
-
Հղիություն. 2-րդ ամիս
- 4-7 ամսական երեխաների սնուցումը
-
Ամուսնական առաջին գիշերը
-
Ընկերության մասին
-
Ինչպես ազատվել անցանկալի մազերից
-
Խնձորը` պզուկների դեմ. ազատվիր նրանցից 1 գիշերվա ընթացքում
-
Պարզվում է ապագա երեխայի սեռը կախված է մայրիկի սնունդից
-
Դդում
-
Կոճապղպեղ՝ նիհարելու համար (կոճապղպեղի թեյ)
-
Հիվանդություն, որը փոխում է մեր կյանքը` կրծագեղձի քաղցկեղ
-
Սեռական գրգռում
-
Արգանդի միոմա. նախանշանները, պատճառներն ու բուժումը
-
Երիցուկ դեղատնային - Ромашка аптечная - Matricaria chamomilla L.
-
Չիչխանի օգտակար հատկությունները
-
Քարավուզ (նույն ինքը՝ նեխուր)
-
Ինչպես ազատվել բերանի վատ հոտից`պարզ միջոց
-
Դիմակներ` մազերի համար
-
Հղիություն. 1-ին ամիս
-
Կրծքի ցավե՞ր ունեք. ինչ անել
-
Ընդհանուր տեղեկություններ մարմնի համակարգերի մասին
-
Ընտրություն ըստ հորոսկոպի
-
Հիվանդություն, որի համար պետք չէ ամաչել (թութք)
-
Հեշտոցային արտադրության պատճառները. մասնագետի անդրադարձը
- Բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի ախտահարումը սովորական բշտախտի ժամանակ (սկիզբը` նախորդ համարում)
-
Հղիությունը և նախապատրաստվելը դրան
- Խոսենք այդ մասին. ձեռնաշարժություն
-
Երբ գլխացավն ախտանիշ է: Հանճարեղ և օժտված մարդկանց հիվանդություն
-
Լեղաքարային հիվանդություն. բուժման մեթոդները
-
Սեռական թուլության առաջին նախանշանները. news.am
-
Էկզեմայի տեսակները և բուժումը
-
Ուլտրաձայնային դոպլերոգրաֆիա (երկակի (դուպլեքս) անոթների)
-
ՈւՆԱԲԻ: Արևելյան բժշկության գաղտնիքները
-
Իրիդիոսքրինինգ
-
Գամմա-դանակը նշտարի փոխարեն